In de Theresiastraat stond vroeger het Theresiaklooster en de Theresiaschool. Beiden waren voor veel Roosendalers een begrip. Het klooster had op de eerste verdieping een kapel. Daarin bevonden zich zes glas-in-lood ramen die op deze hoogte voor mensen vrijwel onzichtbaar waren. Daar is verandering in gekomen. Deze schitterende ramen zijn te zien in de vide en de refter van de zusters Franciscanessen in de Mariastede aan de Theresiastraat. De ramen zijn door een wisselende lichtinval aan beide kanten zichtbaar.

Zuster Albertina was betrokken bij de verplaatsing van deze glas-in-lood ramen naar hun nieuwe bestemming. Zij vertelt mij hoe dat in zijn werk ging. “De ramen moesten behouden blijven, vonden wij. Toen de nieuwbouw van St. Elisabeth met Mariastede, Clarastede en Franciscusstede aan de Theresiastraat begon, lieten wij de ramen zien aan architect Frans Sturm. Hij zou ze in de nieuwbouw verwerken.

De ramen stonden opgeslagen in het atelier van de heer Arnold, die in Zundert woonde. Hij was schilder, maar zeer kunstzinnig aangelegd. Hij studeerde in Antwerpen voor glazenier en maakte voor het 150 jarige bestaan van de congregatie drie prachtige ramen. Op een bepaald moment is hij gestopt als schilder en legde zich geheel toe op glas-in-lood.

Ter gelegenheid van het 150 jarige bestaan van de congregatie van Mariadal heeft de heer Arnold ons drie glas-in-lood ramen van de op- en ondergaande zon cadeau gedaan. Deze zijn in het klooster van Mariadal geplaatst. Ze staan symbool voor de opkomst, groei en voltooiing van onze congregatie.

Bij de herplaatsing van de glas-in-lood ramen van de Theresiakapel bleek dat er in de vide maar vijf openingen waren om de ramen te plaatsen. Dat riep de vraag op welk van de zes ramen we moesten laten vallen. De heer Arnold heeft het raam met het beeld van de maagd met de lelie, symbool voor de gelofte van zuiverheid, uit de oorspronkelijke omlijsting gehaald en boven de ingang van de bibliotheek gehangen.

Net zoals de glas-in-lood ramen in de hal van St. Elisabeth hebben de zes ramen ieder een betekenis. Aan weerskanten van de kapel van het vroegere Theresiaklooster hingen zes ramen: aan de ene kant drie ramen met de hoofddeugden: geloof, hoop en liefde en aan de andere kant hingen de ramen met de drie geloften: armoede, gehoorzaamheid en zuiverheid. De hoofddeugden gelden voor iedere gelovige als grondslag voor het leven. Bij de professie leggen kloosterlingen drie geloften af die de essentie van het kloosterleven vormen. Bij het afleggen van die geloften beloof je dat je je daaraan houdt ten aanzien van God en de medezusters die jou in de kloostergemeenschap opnemen.

In alle zes ramen staat de Latijnse naam met het symbool ervan. Als we kijken naar de drie hoofddeugden, zien we een raam met een kruis en het woord ‘Fides”. Die deugd staat voor ‘Geloof’; het geloof in de opstanding van Christus na de kruisdood. Op het tweede raam staat een anker met het woord ‘Spes’, hetgeen staat voor ‘Hoop”. Op het derde raam staat een kelk met hostie en het woord ‘Caritas’, ‘Liefde’: de eucharistieviering door Jezus ingesteld om bij ons te blijven.

Op de ramen met de drie geloften zien we op het eerste raam een afbeelding van Sint Franciscus met ‘Paupertas’, ‘Armoede’. Het tweede raam toont als symbool een man met een juk op zijn schouder en het woord ‘Obedientia’, ‘Gehoorzaamheid’. Op het derde raam staat een maagd met een lelie, het symbool voor ‘Castitas’, ‘Zuiverheid’.

De ramen zijn niet de enige overblijfselen die na de sloop van het Theresiaklooster zijn overgebracht naar St. Elisabeth. Het beeld van de patroonheilige van het verdwenen klooster staat nu in een binnentuin, het Theresiatuintje. De bewoners van de Theresiastraat vonden dat dit beeld behouden moest blijven.

Voor de zusters Franciscanessen Penitenten Recollectinen van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria, zoals de officiële benaming van de zusters Franciscanessen luidt, zijn de heiligen Franciscus, Clara en Maria de belangrijkste heiligen. Clara was de eerste volgelinge van Sint Franciscus. Daarom is voor de nieuwbouw gekozen voor de namen Franciscus -, Clara- en Mariastede.

Toen wij merkten dat het beeld van de heilige Theresia zo belangrijk was voor de bewoners, hebben wij hiervoor naar een nieuwe bestemming gezocht. Het beeld werd eerst in het klooster van Mariadal goed schoongemaakt en daarna in de binnentuin geplaatst. De bewoners van de Theresiastraat zijn uitgenodigd voor een bezichtiging met daarbij een rondleiding in de nieuwbouw. Dat was tegelijk een kleine goedmaker voor de overlast die zij hadden gehad door de nieuwbouw.

Toen wij eenmaal ontdekt hadden hoeveel kwaliteit de heer Arnold als glazenier had, hebben wij hem gevraagd om het Zonnelied van Sint Franciscus uit te beelden. Franciscus heeft in zijn tijd, de 13e eeuw, door die lofzang uitgezongen dat hij eerbied heeft voor al wat leeft. Alles is de schepping van God. Franciscus was eigenlijk een enorme ecoloog. Voor ons als zusters Franciscanessen is het Zonnelied belangrijk. De heer Arnold heeft voor ons twee ontwerpen gemaakt, een meer feitelijk en een meer symbolisch van karakter. Wij kozen voor het laatste”.

Om het resultaat van dit knappe werk te tonen, neemt zuster Albertina mij mee naar de Mariakapel. Daar hangen tien grote langwerpige glas-in-lood ramen in een moderne vormgeving. Hoewel het een zeer grijze dag is, stralen de ramen vreugde uit om de zegening van de schepping. De lofzang die bij het tweede raam behoort, spreekt mij erg aan: “Geloofd zijt Gij, mijn Heer, om broeder zon, die de dag is en ons verlicht”. De ramen nodigen uit tot bezinning op hoe wij omgaan met de schepping.

Door: Addy Bakx

Meer over de historie van St. Elisabeth

X